واكنش هاي برگشت پذير و واكنش هاي برگشت ناپذير
آ) واكنش هاي برگشت ناپذير: واكنش هايي هستند كه با انجام آنها تمامي واكنش دهنده ها به فراورده تبديل مي شوند.
برخي از واكنش هايي كه به طور كامل انجام شده و برگشت ناپذير هستند عبارتند از:
- واكنش هاي سوختن: چون واكنش هاي سوختن با آزاد شدن انرژي همراه هستند، با انجام آنها سطح انرژي فراورده ها كاهش مي يابد و اين واكنش ها فقط در جهت رفت انجام پذيرند.
- واكنش هاي اسيد و باز: آب + نمك → اسيد + باز
M(OH)n(aq) + HmA(aq) → MmAn(aq) + nH2O(l
2KOH(aq) + H2SO4(aq) → K2SO4 + 2H2O(l
- واكنش هايي كه در سامانه باز انجام شده و با انجام آنها فراورده اي به صورت گاز توليد شود.
CaCO3(s) → CaO(s) + CO2(g
Na2SO3(s) + 2HCl(aq) → 2NaCl(aq) + SO2(g) + H2O(l
- واكنش هايي كه در آنها فراورده اي به صورت تركيبي نامحلول توليد شود.(واكنش هاي رسوبي)
Pb(NO3)2(aq) + K2CrO4(aq) → PbCrO4(s) + 2KNO3(aq
FeCl3(aq) + 3NaOH(aq) → Fe(OH)3(s) + 3NaCl(aq
- واكنش هاي اكسايش-كاهش: واكنش هاي هستند كه با انتقال الكترون از جسم كاهنده به جسم اكسنده انجام مي شوند.
Mg(s) + 2AgNO3(aq) → Mg(NO3)2(aq) + 2Ag
Cl2(g) + 2KI(aq) → I2(l) + 2KCl(aq
گرفته شده از جزوه آموزش شيمي تاليف بهزاد ميرزائي
ب) واكنش هاي برگشت پذير: واكنش هايي هستند كه در آنها واكنش دهنده ها به فراورده تبديل شده و در عين حال فراورده ها نيز مي توانند به واكنش دهنده ها تبديل شوند.
مثال هايي از فرايندهاي برگشت پذير:
- چرخه آب در طبيعت كه مثالي از فرايندهاي برگشت ناپذير فيزيكي است.
- تبديل نمك هاي آبدار (متبلور) و نمك بي آب به يك ديگر، با گرما دادن آنها و افزودن مجدد آب به آنها.
CoCl2 .6H2O CoCl2 + 6H2O CoCl2 CoCl2 .6H2O
- حل شدن سنگ هاي آهكي در آبهاي زير زميني و رسوب مجدد اين سنگ ها به صورت لايه هاي آهك (استالاگتيت و استالاگميت) در غارها.
واكنش هاي تعادلي: اگر در يك واكنش برگشت پذير، هر دو واكنش رفت و برگشت به طور همزمان و با سرعت هاي برابر انجام شوند، واكنش را تعادلي مي نامند.