آ) واكنش هاي برگشت ناپذير: واكنش هايي هستند كه با انجام آنها تمامي واكنش دهنده ها به فراورده تبديل مي شوند.

برخي از واكنش هايي كه به طور كامل انجام شده و برگشت ناپذير هستند عبارتند از:

- واكنش هاي سوختن: چون واكنش هاي سوختن با آزاد شدن انرژي همراه هستند، با انجام آنها سطح انرژي فراورده ها كاهش مي يابد و اين واكنش ها فقط در جهت رفت انجام پذيرند.

- واكنش هاي اسيد و باز:‌                                                 آب  +  نمك   →   اسيد  +  باز

    M(OH)n(aq) + HmA(aq) → MmAn(aq) + nH2O(l

   2KOH(aq)  +  H2SO4(aq)  →  K2SO4 + 2H2O(l

- واكنش هايي كه در سامانه باز انجام شده و با انجام آنها فراورده اي به صورت گاز توليد شود.

   CaCO3(s) → CaO(s) + CO2(g

  Na2SO3(s) + 2HCl(aq) → 2NaCl(aq) + SO2(g) + H2O(l

- واكنش هايي كه در آنها فراورده اي به صورت تركيبي نامحلول توليد شود.(واكنش هاي رسوبي)

   Pb(NO3)2(aq) + K2CrO4(aq) → PbCrO4(s) + 2KNO3(aq

   FeCl3(aq) + 3NaOH(aq) → Fe(OH)3(s) + 3NaCl(aq

- واكنش هاي اكسايش-كاهش: واكنش هاي هستند كه با انتقال الكترون از جسم كاهنده به جسم اكسنده انجام مي شوند.

   Mg(s) + 2AgNO3(aq) → Mg(NO3)2(aq) + 2Ag

   Cl2(g) + 2KI(aq) → I2(l) + 2KCl(aq

گرفته شده از جزوه آموزش شيمي تاليف بهزاد ميرزائي

ب) واكنش هاي برگشت پذير: واكنش هايي هستند كه در آنها واكنش دهنده ها به فراورده تبديل شده و در عين حال فراورده ها نيز مي توانند به واكنش دهنده ها تبديل شوند.

مثال هايي از فرايندهاي برگشت پذير:

- چرخه آب در طبيعت كه مثالي از فرايندهاي برگشت ناپذير فيزيكي است.

- تبديل نمك هاي آبدار (متبلور) و نمك بي آب به يك ديگر، با گرما دادن آنها و افزودن مجدد آب به آنها.

   CoCl2 .6H2O    CoCl2 + 6H2O                                           CoCl2  CoCl2 .6H2O

- حل شدن سنگ هاي آهكي در آبهاي زير زميني و رسوب مجدد اين سنگ ها به صورت لايه هاي آهك (استالاگتيت و استالاگميت) در غارها.

واكنش هاي تعادلي: اگر در يك واكنش برگشت پذير، هر دو واكنش رفت و برگشت به طور همزمان و با سرعت هاي برابر انجام شوند، واكنش را تعادلي مي نامند.